Każda rodzina otrzymała już teraz zaproszenie na uroczystości z piękną reprodukcją obrazu z ołtarza głównego, czyli św. Mikołaja autorstwa Rafała Hadziewicza.

Jubileuszowe przygotowania

Już z początkiem lutego raz w miesiącu lisowscy parafianie spotykają się na Apelu Jasnogórskim, a w każdą środę – na nowennie do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, polecając w modlitwie sprawy jubileuszu. W marcu, w czasie Wielkiego Postu misje parafialne poprowadzi wikariusz generalny ks. Dariusz Gącik.

– Aby uświetnić jubileusz, chcemy odnowić kilka zabytkowych eksponatów w kościele – mówi Ksiądz Proboszcz. Są to m.in. ołtarz Matki Bożej Częstochowskiej, prospekt organowy i oryginalna ambona w kształcie łodzi, która płynie po wzburzonym morzu. Zabiegi – czyszczenie, mycie, uzupełnianie ubytków – czekają także polichromię (przedstawia ona m.in. św. Izydora, Wniebowzięcie Matki Bożej, Przemienienie Pana Jezusa). Ołtarz Matki Bożej Częstochowskiej jest już w zasadzie w połowie odrestaurowany, za kwotę ponad 100 tys. zł (dotacja woj. konserwatora zabytków, wkład własny, promesa uzyskana dzięki pomocy gminy). Ambona i prospekt będą ukończone do maja br. (wsparcie z LGD). Trzy ołtarze z obrazami Rafała Hadziewicza (główny ze św. Mikołajem i Panem Jezusem na krzyżu oraz św. Józef) już są pięknie odnowione, dzięki czemu mistyczne malarstwo artysty można podziwiać w pełni, z charakterystyczną grą światła i mroku.

Dobiega także końca budowa plebanii; stary, powojenny budynek, w którym pod koniec mroźnego stycznia utrzymywała się temperatura 14 stopni (!), przeznaczony jest do rozbiórki. Dzięki temu teren parafialny zyska przestrzeń, z placem przeznaczonym do różnych celów. – Z chwilą zakończenia zimy postanowiłem przenieść łóżko do w zasadzie surowego wnętrza nowej plebanii – mówi ks. prob. Krzyszkowski.

Główne uroczystości jubileuszowe zaplanowano w dniach 20-22 września 2019 r. – Rozpoczynamy w piątek modlitwą za zmarłych parafian na cmentarzu, w sobotę 21 września będą główne uroczystości, a Mszy św. o godz. 12.30 będzie przewodniczył bp Jan Piotrowski – zapowiada Ksiądz Proboszcz. W niedzielę część religijną uzupełni festyn rodzinny i atrakcje kulturalne.

Dziewięć wieków historii

Początki parafii sięgają XI wieku. Niektóre źródła historyczne jako datę powstania parafii podają rok 1119, wśród nich Rubrycela katedralna. Jan Długosz przy dacie 1326, pisząc o dekanacie Kije, wymienia również parafię Lisów.

Kościół powstał z pewnością przed 1326 r., kiedy jego istnienie (jak również i parafii pod pierwotnym wezwaniem św. Andrzeja Apostoła) potwierdzają  akta Kamery Papieskiej. W tym też czasie był w parafii zapewne kościół  drewniany. Nie była to parafia duża, w czasach króla Kazimierza Wielkiego (ok. 1340 r.) szacowana była na 338 wiernych, co stanowi o przeciętnej w tym czasie wielkości. W kronice parafialnej odnotowano, iż w 1440 r. w Lisowie wybudowano kościół drewniany pw. św. Andrzeja dla istniejącej już wspólnoty.

Nie są znani fundatorzy pierwszego kościoła; niektórzy badacze sugerują ród Lisów. Kolejni właściciele to rodzina Duninów, którym zawdzięcza Lisów budowę murowanej świątyni oraz zamianę jej patrona na św. Mikołaja, wraz z ponowną konsekracją, co miało miejsce z pewnością przed 1598 r. (Kult św. Mikołaja jest żywy i wciąż ożywiany, czego dowodem jest sprowadzenie ostatnio relikwii patrona z dalekiego Bari i ich intronizacja).

Największe zmiany poczynili przedstawiciele kolejnej rodziny, a mianowicie Krasińscy herbu Ślepowron. Pierwszy spośród nich, Gabriel Krasiński, był fundatorem największej ozdoby obecnej świątyni – kaplicy św. Barbary, której podziemia kryją doczesne szczątki wysoko skoligaconej familii Krasińskich.

Kościół był przez lata rozbudowywany. W latach 1912-13 zostało dobudowane prezbiterium, położono posadzkę.

Świątynia posiada jedną nawę z niższym prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym. Bryła nawy została przykryta dwuspadowym, stromym dachem o formie gotyckiej. Po obu stronach nawy dobudowano cztery kaplice: Matki Bożej Częstochowskiej, św. Barbary, św. Jana Chrzciciela oraz św. Józefa. Nawę główną zamyka drewniany chór organowy. Do bryły kościoła od strony zachodniej dostawiona została dzwonnica zakończona barokowym, dwudzielnym hełmem zwieńczonym iglicą.

II wojna światowa tragicznie zapisała się w dziejach kościoła i Lisowa. 13 stycznia 1945 r. doszło tu do dużej bitwy pancernej. Z ponad stu domostw w Lisowie z bitwy ocalało jedynie kilka, ucierpiał kościół. Wydarzenia te upamiętniają trzy krzyże wykonane z luf czołgowych. W krwawej bitwie poległy setki żołnierzy po obu stronach.

Hadziewicz, Krasińscy i krzyże

We wnętrzu lisowskiego kościoła odnajdziemy wiele ciekawych zabytków sztuki sakralnej. We wspomnianym ołtarzu głównym jest okazały obraz św. Mikołaja, na zasuwie – wizerunek Jezusa Ukrzyżowanego, w nawie bocznej – św. Józefa. Rafał Hadziewicz namalował te obrazy w 1870 r. Unikatowe freski z rzadko występującymi olejnymi malowidłami na suficie współgrają z pięknem obrazu Matki Bożej Wniebowziętej w kaplicy bocznej.

Ciekawym elementem wnętrza kościoła jest chór podtrzymywany przez dwie drewniane kolumny, z późnobarokowymi organami oraz ambona w kształcie łodzi Piotrowej, którą wykonał w 1922 r. Saturnin Grzybowicz z pobliskich Piotrkowic.

Artystyczną i historyczną wartość przedstawia zwłaszcza kaplica Krasińskich z odnowionym ołtarzem św. Barbary i epitafiami w marmurze. – To była kaplica rodowa Krasińskich, na dole jest krypta, a w niej siedem trumien. Po przejściu frontu ludzie zauważyli otwarty właz, ślady penetracji, no i odkryte wieka trumien. Podobnie było po I wojnie światowej – opowiada Ksiądz Proboszcz.

W 1645 r. Gabriel Krasiński, który miał zamek w pobliskiej Maleszowej i był właścicielem okolicznych wsi, ufundował przy kościele tę kaplicę. Na ścianach kaplicy, po obu stronach głównego ołtarza z alabastrową figurą św. Barbary, umieszczono wykonane z czarnego marmuru epitafia – tablice upamiętniające zmarłych przedstawicieli rodu z łacińskim napisem ku czci zmarłego w 1676 r. fundatora Gabriela, i w języku polskim jego zmarłej 26 lat wcześniej małżonki Zofii z Lanckorońskich. Zwieńczeniem tablic są rzeźbione w marmurze głowy obydwojga małżonków.

Marmurowe epitafia znajdują się także na bocznych ścianach. Na prawej widnieje także tablica z informacją, że kaplicę konsekrował 6 listopada 1656 r. sufragan płocki Zygmunt Czyżewski. W jej podziemiach chowano kolejnych przedstawicieli rodu Krasińskich. Spoczywają tam prawdopodobnie Stanisław Krasiński i jego żona Aniela z Humieckich, rodzice księżnej Franciszki, która o mały włos nie został królową. Urodzona w Maleszowej w 1742 r. słynęła z wielkiej urody. Podkochiwał się w niej ponoć młodziutki Kazimierz Pułaski, a poślubił potajemnie w 1760 r. w Warszawie Karol Krystian Wettin, jeden z siedmiu synów przedostatniego króla Polski Augusta III Sasa. Choć nie był najstarszy, ojciec pragnął, aby to on objął po nim tron.

Związek Franciszki z Karolem nie był szczęśliwy; tak przynajmniej przedstawiała go w pierwszej połowie XIX wieku pisarka Klementyna z Tańskich Hoffmanowa. Królewicz małżeństwo ukrywał, gdyż ojciec planował dla niego znacznie lepszą partię. Franciszka natomiast nie mogła sobie znaleźć miejsca. Nawet, gdy mąż zaprosił ją do Saksonii, mieszkała tam incognito. Jedyna córka z ich małżeństwa Maria poślubiła Karola de Carignan, księcia sabaudzkiego. Franciszka zmarła 30 kwietnia 1796 r. w Dreźnie. Przez wiele lat po jej śmierci w Lisowie rósł jeszcze świerk, który miała posadzić własnymi rękami na przykościelnym cmentarzu.

Dzisiaj kaplica Krasińskich w lisowskim kościele, gdzie spoczywają członkowie rodu, kryjącego niejedną tajemnicę, jest odnowiona w co najmniej 90 procentach; pozostała charakterystyczna krata ozdobna, nosząca ślady złoceń. Położenie nowego złocenia to koszt, który przerasta aktualne możliwości parafii.

Mieszkańcy Lisowa wsławili się swoim zaangażowaniem religijnym podczas tzw. Strajku o krzyże w Szkole Podstawowej w Lisowie w 1986 r. W obronie krzyża stanęli wówczas rodzice i członkowie grona pedagogicznego. W maju 1986 r. za obronę krzyża podziękował im osobiście prymas kard. Józef Glemp. Strajk upamiętnia wmurowana w kościele tablica. I nie był to strajk jedyny; podobne akcje w obronie krzyża były podejmowane na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Dwie osoby skazano wówczas na karę więzienia.

– Przywiązanie do wiary to w ogóle charakterystyczny rys tej parafii. Wiara liczy się tutaj na 900 lat – uważa ks. Krzyszkowski.

Parafię stawowi ok. 1750 osób.