Reklama

Wiara

Akwinata w komplecie

Św. Tomasza z Akwinu najczęściej kojarzymy z Sumą teologii – dziełem napisanym w formie odważnych pytań, uporządkowanym według kwestii i artykułów wyjaśniających argumenty wysuwane przeciw chrześcijańskiej wierze.

Niedziela Ogólnopolska 7/2021, str. 18-19

[ TEMATY ]

św. Tomasz z Akwinu

St. Thomas Aquinas (Reproduction), Sandro Botticelli (1444 – 1510)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Uchodził za człowieka nie koncentrującego się na sobie, ale kierującego słuchaczy w stronę argumentów, które przytaczał, bez emocjonalnego nacisku na inaczej myślących. W ciągu swego niemal 50-letniego życia św. Tomasz z Akwinu (1225-74) napisał wiele dzieł. Oprócz kazań komentował Pismo Święte, choć te aspekty jego aktywności – najczęściej z racji słabego dostępu do tekstów – pozostają nieznane. Przywrócenie ich do intelektualnego i duchowego obiegu przez przygotowanie tłumaczeń, dotarcie do oryginalnych tekstów (przez tzw. wydanie krytyczne), opatrzenie komentarzami – nie będzie jedynie prostym przywróceniem pamięci o tej wybitnej postaci z przeszłości. To szansa na wsłuchanie się w słowa mistrza sztuki myślenia, zaskakującego nieprzemijającą nowością, jak pisał o nim św. Jan Paweł II w encyklice Fides et ratio.

Widzieć całość

Akwinata diagnozuje, że wiele naszych problemów rodzi się z tego, iż widzimy część, zapominając o całości. To tak, jakby ktoś stał przed wielkim obrazem, np. Jana Matejki, wpatrywał się w 2 cm2 płótna, skupiał się na jego strukturze chemicznej, a zapomniał, jakie treści obraz niesie, w jakim celu został namalowany. Tomasz z Sumy, będącej jego portretem duchowym, to XIII-wieczny intelektualista, dominikanin, który uczy szacunku do argumentów, cierpliwie wyjaśnia, słucha inaczej myślących i dialoguje, ofiarując na koniec syntezę, z wyraźnym zaznaczeniem, że głupotę traktuje jako jeden z najgorszych grzechów. Podejmuje się przy tym odważnego zadania, aby ówczesne odkrycia naukowe, utożsamiane z Arystotelesem, wykorzystać jako ramy, głęboko jednak zmodyfikowane, do przedstawienia istoty chrześcijańskiej wiary.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nic więc dziwnego, że w okresie modernistycznego kryzysu intelektualnego w XIX wieku Tomasz z Akwinu okazuje się cennym „lekarstwem”, ze swoją odwagą i zdolnością do porządkowania. Przywraca fundament i pokazuje, jak budować, aby życia nie przegrać i nie stawiać domu na piasku. Dlatego współcześnie może się okazać kolejny raz cennym doradcą, który nie wykona wszystkiego za nas, ale razem z nami. Nie chodzi więc o powtarzanie tych samych rozstrzygnięć, ale o naśladowanie Akwinaty w pasji odkrywania prawdy, kochania jej i życia według niej jako największej gwarancji szczęścia.

Reklama

Dlaczego opera omnia?

Z tej perspektywy można zrozumieć zadania i owoce, które może przynieść projekt przetłumaczenia na język polski dzieł wszystkich św. Tomasza (z jęz. łacińskiego – opera omnia). Przez większość czasu Akwinata był znany tylko wąskiej grupie znającej łacinę, ale wraz z inicjatywą papieża Leona XIII (1878 – 1903) opracowania wydania krytycznego jego pism, a więc dotarcia do najbardziej wiarygodnych manuskryptów, rozpoczęły się także przekłady na język polski. Objęły one jedynie najbardziej znane dzieła, przede wszystkim Sumę teologii, tłumaczoną i wydaną w Londynie z racji ograniczeń okresu komunizmu, a potem kolejne dzieła systematyczne, jak: Suma przeciw poganom, dzieła filozoficzne – komentarze do Arystotelesa, Pseudo-Dionizego Areopagity, Boecjusza czy komentarze biblijne, zapoczątkowane Wykładem Listu do Rzymian w tłumaczeniu o. Jacka Salija, dominikanina. Tomasz z Akwinu był przede wszystkim teologiem, który poświęcał swój akademicki i zakonny czas na wyjaśnianie Pisma Świętego, w czym korzystał z zasobów ludzkiego rozumu, ale te komentarze są praktycznie nieznane i dopiero w ostatnim czasie pojawiają się w języku polskim.

Projekt translatorski

Ze względu na brak tłumaczeń na język polski nie mamy więc łatwego dostępu do myśli człowieka, który może wnieść w nasze życie światło, porządek i umiłowanie słowa Bożego. Pojedyncze, przypadkowe – bo wypływające z preferencji indywidualnych badaczy – tłumaczenia nie ukazują nam twórczości św. Tomasza w całości. Zebranie jednak wszystkich dzieł w jednej kolekcji to coś więcej niż projekt wydawniczy: to pogłębiony portret intelektualny i duchowy Akwinaty, zrozumienie w całości jego zainteresowań, wykorzystywanych źródeł, sposobu pracy i odwołań ułatwiających poznanie rozwoju jego myśli w ciągu życia.

Reklama

Tego ambitnego zadania – systematycznej prezentacji dzieł, ujednoliconej pod względem warsztatu językowego i komentatorskiego – podjął się Instytut Tomistyczny w Warszawie, który wraz ze swoją biblioteką odgrywał w czasach komunistycznych – i odgrywa do dziś – rolę zaczynu intelektualnego. Do tego projektu z biegiem czasu dołączyli także inni.

W liturgiczne wspomnienie św. Tomasza z Akwinu, 28 stycznia 2021 r., wspomniany Instytut, Fundacja Pro Futuro Theologiae z Torunia (od kilku lat rozwija ona w środowisku Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika badania nad komentarzami biblijnymi św. Tomasza), oraz Wydawnictwo W drodze podpisały porozumienie na wydanie dzieł wszystkich Akwinaty. Seria zaplanowana na 70 tomów została rozpisana na blisko 15 lat pracy zespołów tłumaczy i komentatorów, którzy przygotują w większości nowe tłumaczenia – po raz pierwszy w języku polskim – wielu nieznanych dzieł św. Tomasza.

Można sobie wyobrazić nie tylko zakres prac, ale także owoce, jakie do polskiej kultury wniesie obecność idei św. Tomasza. Nie ma bowiem na świecie jeszcze żadnego innego narodowego wydania tych dzieł – trwają prace nad wydaniem angielskim, ale większość innych projektów dotyczy jedynie wybranych dzieł (jęz. włoski czy hiszpański). W ciągu kolejnych lat w Wydawnictwie W drodze ukazywać się będą każdego roku kolejne tomy tej serii. Warto je gromadzić w domowej bibliotece, choć nie przeczytamy ich od razu w całości. Stanowią one zasób, który w odpowiednim momencie może się okazać pożyteczny dla wielu współczesnych debat.

Wydanie dzieł wszystkich św. Tomasza może się stać zaczynem, który pozwoli rozproszony świat pozbierać na nowo i zaoferować klucz do odczytania spraw najważniejszych. Nie dziwi więc zachęta, aby w trudnościach iść do św. Tomasza, jak nawoływali kolejni papieże – co będzie teraz możliwe dzięki powstaniu polskiej opera omnia.

Tomasz z Akwinu, Akwinata (łac. Thomas de Aquino) włoski arystokrata, dominikanin, filozof, teolog. Jeden z najwybitniejszych umysłów w dziejach chrześcijaństwa; święty Kościoła katolickiego; jeden z Jego doktorów.

Św. Tomasz z Akwinu wywarł głęboki wpływ na ukierunkowanie zachodniej myśli chrześcijańskiej. Do najważniejszych jego dzieł należą: Suma przeciw poganom, Kwestie dyskutowane, Komentarz do „Sentencji” Piotra Lombarda, Suma teologii oraz komentarze do niektórych ksiąg Pisma Świętego. Szczególną czcią św. Tomasz otaczał Chrystusa w tajemnicy Eucharystii, co wyraził w tekstach liturgicznych do brewiarza i mszału na uroczystość Bożego Ciała; jego autorstwa jest znany hymn Zbliżam się w pokorze. Jest patronem dominikanów, księgarni, studentów i teologów. Papież Leon XIII ustanowił go patronem wszystkich uniwersytetów i szkół katolickich.

2021-02-10 08:09

Ocena: +31 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Modlitwa św. Tomasza z Akwinu

Panie, Ty wiesz lepiej, aniżeli ja sam, że się starzeję i pewnego dnia będę stary. Zachowaj mnie od zgubnego nawyku: mniemania, że muszę coś powiedzieć na każdy temat i przy każdej okazji. Odbierz mi chęć prostowania każdemu jego ścieżek. Uczyń mnie poważnym, lecz nie ponurym. Czynnym lecz nienarzucającym się. Szkoda mi nie spożytkować wielkich zasobów mądrości, jakie posiadam, ale Ty, Panie, wiesz, że chciałbym zachować do końca kilku przyjaciół.
Wyzwól mój umysł od niekończącego się brnięcia w szczegóły i dodaj mi skrzydeł, bym w lot przechodził do rzeczy. Zamknij mi usta w przedmiocie mych niedomagań i cierpień - w miarę jak ich przybywa, a chęć ich wyliczania staje się z upływem lat coraz słodsza. Nie proszę o łaskę rozkoszowania się opowieściami o cudzych cierpieniach, ale daj mi cierpliwość wysłuchania ich.
Nie śmiem Cię prosić o lepszą pamięć, ale proszę o większą pokorę i mniej niezachwianą pewność, gdy moje wspomnienia wydają się sprzeczne z cudzymi. Użycz mi chwalebnego poczucia, że czasem mogę się mylić. Zachowaj mnie miłym dla ludzi, choć z niektórymi z nich doprawdy trudno wytrzymać. Nie chcę być święty, ale zgryźliwi starcy to jedno ze szczytowych osiągnięć szatana. Daj mi zdolność dostrzegania dobrych rzeczy w nieoczekiwanych miejscach i niespodziewanych zalet w ludziach. Daj mi, Panie, łaskę mówienia im o tym...

CZYTAJ DALEJ

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia postępowania w sprawie ks. Michała O.

2024-03-28 19:21

Red.

Niepokoją nas doniesienia płynące od pełnomocnika ks. Michała, mecenasa Krzysztofa Wąsowskiego, dotyczące sposobu prowadzenia postępowania - piszą księża sercanie w opublikowanym dziś komunikacie. To reakcja zgromadzenia na działania prokuratury związku z postępowaniem w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Dementują pogłoski, jakoby ich współbrata zatrzymano w niejasnych okolicznościach w hotelu. Wzywają do modlitwy za wszystkich, których dotknęła ta sytuacja.

Publikujemy treść komunikatu:

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję