Reklama

Nie wystarczą tylko cisza i spokój

11 lipca wspominamy św. Benedykta z Nursji. To jeden z Ojców Kościoła, główny patron Europy, uważany za duchowego ojca wszystkich mnichów cywilizacji zachodniej. Warto więc zapytać: czy Reguła świętego pasuje do współczesności?

Niedziela Ogólnopolska 28/2021, str. 16-17

Anna Bandura/Niedziela

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Aktualność św. Benedykta i jego Reguły? Prawdę mówiąc... nie ma czasu na pisanie, bo właśnie ktoś puka do furty i prosi o rozmowę, spowiedź, o udział w rekolekcjach indywidualnych czy grupowych albo po prostu chce spędzić w naszym klasztorze parę dni na skupieniu i modlitwie. Jak już pisać, to raczej odpowiedzieć na kolejny mail, choć do prowadzenia korespondencji to przydałby się dziś sekretarz...

Zamiast więc dumać, co i dlaczego z naszych tradycji jest aktualne, a co nie, lepiej wziąć się od razu do konkretnej roboty. Nie sądzę zresztą, by w ogóle którakolwiek z tradycyjnych gałęzi duchowości życia konsekrowanego – zarówno tych bardziej „apostolskich”, jak i tych „monastycznych” – miała być dzisiaj mniej aktualna niż kiedyś. Żadna tradycja nie żyje jednak tylko siłą pięknych wspomnień, ale musi się aktualizować tu i teraz w swoich spadkobiercach. Dlatego owszem – niektóre formy przechodzą do historii, pewne akcenty, które były dobre w jednej epoce, tracą na skuteczności w kolejnej, a jednocześnie teraźniejszość odsłania też nowe ścieżki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przykładowo w Tyńcu...

...przyglądając się nawet samej tylko architekturze prastarego opactwa, zobaczymy wyraźne znaki różnych epok dziejowych: romańską ścianę, gotycki krużganek, renesansowy chór, barokowy wystrój świątyni, a w końcu nowy, posoborowy ołtarz. Między tym wszystkim dostrzeżemy jeszcze ślady ruiny z czasów rozbiorowych, gdy władze zaborcze uznały benedyktynów za średniowieczny przeżytek. Te poszczególne warstwy historyczne nie świadczą tylko o zmiennych gustach estetycznych czy ewolucji technicznych osiągnięć – w architektonicznych świadectwach epok zapisały się również wysiłek ludzkiej myśli, twórcze poszukiwanie prawdy i życia, a także pedagogia wiary, starającej się jak najlepiej uchwycić i podjąć wyzwania swojego czasu, słowem – zapisała się ta właśnie nieustająca „aktualizacja” tradycji.

Reklama

Aby widzieć tę ewolucję, nie trzeba się jednak odwoływać aż do tej najszerszej, historycznej panoramy. Wystarczy rzucić okiem na ostatnie trzydzieści lat. Socjologiczne warunki otoczenia klasztoru zmieniły się w tym okresie znacząco. Ktoś powiedział nawet, że bardziej niż kiedyś przez dwa wieki. Trzydzieści lat temu mnisi w Tyńcu pracowali na roli i gospodarstwie, studiowali i pisali, redagowali Biblię i księgi liturgiczne. Owszem – pracowali też w miejscowej parafii i jeździli z rekolekcjami, ale w domu gości bywało na ogół nie więcej niż kilku, kilkunastu na miesiąc. Nie prowadziło się dla gości specjalnych rekolekcji czy konferencji – wystarczyło razem pracować i chodzić na liturgię, a w międzyczasie znajdować czas na indywidualną rozmowę o duchowych sprawach. Od czasu do czasu zjawiały się grupy turystyczne czy wycieczki szkolne lub parafialne – ale nie w takiej liczbie, by sami mnisi nie mogli wziąć na siebie roli przewodników. Wśród gości przyjeżdżających na dni skupienia znaczny procent stanowili „stali bywalcy” – osoby, którym to miejsce szczególnie duchowo odpowiadało, do którego regularnie przyjeżdżali, a często też wybierali spośród tutejszych ojców swoich kierowników duchowych czy stałych spowiedników na długie lata.

Znaki czasu

Tradycyjne klasztorne gospodarstwo rolne, z krowami, kurami, stajnią, stodołą i spichlerzem, przestało istnieć, z wyjątkiem pracy w ogrodzie, sadzie i pasiece. W warunkach unijnych przestało być ekonomiczną podstawą życia. Stało się najpierw rodzajem ekskluzywnego dodatku, a z czasem wręcz kosztownego hobby. Nie znaczy to, że musieliśmy całkiem porzucić myśl o wskrzeszeniu go w przyszłości, ale że tymczasem nie było sił na konieczną reorganizację. Czymś wyjątkowym i o wiele bardziej znaczącym – wyraźnym „znakiem czasu” – stał się natomiast napływ gości do naszych klasztorów. Skala tego zjawiska zaczyna powoli przypominać sytuację z początków monastycyzmu w Egipcie, gdzie za mnichami „uciekającymi na pustynię” ciągnęły tłumy, by coś z ich doświadczenia zaczerpnąć, a nawet niektóre ich praktyki wprowadzić w życie codzienne. W Tyńcu trzydzieści lat temu był jeden dom gości – i na ogół niewykorzystywany w pełni, obecnie doszedł drugi, dwukrotnie większy – a i tak miejsc często brakuje. Żeby wyjść naprzeciw duchowym potrzebom ludzi, ułożyliśmy program rekolekcji i warsztatów pod kątem zagadnień, które w rozmowach indywidualnych sygnalizowane były najczęściej. Teraz w takich rekolekcjach zamkniętych bierze udział ponad półtora tysiąca osób rocznie (wyjąwszy okres pandemii). Przy naszych klasztorach w ostatnich latach znacząco rozrosły się też wspólnoty oblatów świeckich, kręgi biblijne, grupy modlitewne, a ostatnio – z powodu braku wystarczającej liczby mnichów – świeccy postanowili nawet stworzyć ośrodek, w którym w oparciu o swoje doświadczenia wyniesione z klasztorów sami będą prowadzić życie według benedyktyńskiej Reguły w stopniu możliwym do skorelowania ze swoimi codziennymi obowiązkami. Jeśli chodzi o turystów – trzeba już zatrudniać świeckich do ich oprowadzania, bo sami mnisi nie dają rady. W jednym tylko Tyńcu w roku poprzedzającym pandemię było ich ponad trzydzieści tysięcy.

Dlaczego tak się dzieje?

Widocznie między potrzebami psychicznymi i duchowymi człowieka naszych czasów a formą życia obmyśloną przez św. Benedykta tysiąc pięćset lat temu istnieje jakieś szczególnie mocne powiązanie. Uwidacznia się ono mocno właśnie dziś, bo jeszcze kilkadziesiąt lat wcześniej tak nie było. Przynajmniej nie na taką skalę. Nie chodzi przy tym o samą potrzebę wyciszenia i spokoju, bo po to można jechać na łono przyrody. Benedyktowi zależało na stworzeniu środowiska, w którym życiem według Ewangelii przeniknięte zostałyby harmonijnie wszystkie dziedziny ludzkiego zaangażowania – od najprostszych prac codziennych po szeroki horyzont spraw społecznych – i w którym człowiek uczyłby się budowania relacji z innymi ciekawszych niż w kawiarni, klubie czy na Facebooku. W klasztorze benedyktyńskim liturgia, osobista medytacja i praca tworzą jedną rzeczywistość, a owoce łaski zdobywane indywidualnie budują jednocześnie braterskie więzi. Człowiekowi współczesnemu, porwanemu w bezduszny prąd pracy dla konsumpcji, nie wystarczą tylko cisza i spokój. Potrzebne są jeszcze inne elementy, np.: dobra liturgia, praktyka medytacji, mądra lektura, wymiana myśli bez gniewu i pretensji, klimat braterstwa, duchowa rozmowa, dystans do mediów i umiejętność posługiwania się nimi – i wiele, wiele innych. Reguła św. Benedykta ma siedemdziesiąt trzy rozdziały, z których każdy mówi o czymś istotnym, czego życie nie może być pozbawione. Stawia wymagania, ale czyni to tak umiejętnie, że każdy może w niej znaleźć drogę dla siebie, bez względu na bagaż doświadczeń. Krótko mówiąc – Reguła uczy, jak w naszym obecnym zamęcie szukać Boga, znajdować Chrystusa i na Nim budować.

Autor jest przeorem Opactwa Benedyktyńskiego w Tyńcu.

2021-07-05 19:34

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wielki Piątek zostawia nas nagle samych na środku drogi... Zapada cisza

Agnieszka Bugała

Te godziny, które dzieliły świat od śmierci do zmartwychwstania musiały być czasem niepojętego napięcia...

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy. Wielki Piątek, po straszliwej Męce Pana, zostawia nas nagle samych na środku drogi. Zapada cisza, która gęstnieje. Mrok, w którym nie ma Światła. Wielka Sobota – serce nabrzmiewa od strachu, oczekiwanie zadaje ból fizyczny. Wróci? Przyjdzie? Czy dobrze to wszystko zrozumieliśmy? Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

CZYTAJ DALEJ

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły?

[ TEMATY ]

post

bp Adam Bałabuch

tasha/pixabay.com

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły? Czy stan błogosławiony, w którym kobieta powinna szczególnie dbać o siebie i swoje dziecko, zwalnia ją z tego obowiązku? - Matka sama musi podjąć decyzję o przestrzeganiu postu ścisłego - tłumaczy KAI bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP.

Zarówno Kodeks Prawa Kanonicznego jak i inne przepisy Episkopatu Polski nie wyjaśniają jednoznacznie kwestii dyspensy od postu ścisłego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zdania duchownych na ten temat bywają podzielone. Niektórzy tłumaczą, że "ciąża to nie choroba", tylko stan błogosławiony, dlatego należy pościć, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Inni podkreślają, że z postu zwolnione są osoby poniżej 14 roku życia, a więc i nienarodzone dzieci, którym pożywienia dostarczają matki.

CZYTAJ DALEJ

Wielki Czwartek w archikatedrze przemyskiej

2024-03-29 10:59

Rafał Czepiński

Bp Krzysztof Chudzio

Bp Krzysztof Chudzio

Msza Święta Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczęła obchody Triduum Paschalnego.

28 marca 2024 r. Eucharystii w Bazylice Archikatedralnej w Przemyślu przewodniczył bp Krzysztof Chudzio, a homilię wygłosił abp senior Józef Michalik.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję