Reklama

Niedziela Podlaska

Pamięć o bohaterach wciąż trwa

Z Romanem Postkiem, historykiem sztuki, regionalistą, prezesem Stowarzyszenia Kulturalnego Ziemi Liwskiej Zamek Liw, rozmawia ks. Marcin Gołębiewski.

Niedziela podlaska 6/2022, str. VII

[ TEMATY ]

Powstanie Styczniowe

bitwa pod Węgrowem

Archiwum autora

Roman Postek - popularyzator historii i kultury Mazowsza oraz Podlasia

Roman Postek - popularyzator historii i kultury Mazowsza oraz Podlasia

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ks. Marcin Gołębiewski: W przebieg powstania styczniowego wpisuje się bitwa pod Węgrowem. Mówi się, że jest ona kluczowa w tym niepodległościowym zrywie. Jakiej jest jej znaczenie?

Roman Postek: Bitwa pod Węgrowem na Podlasiu zaliczana jest do największych batalii powstania styczniowego. Należy ją uznać za taktyczny sukces słabo uzbrojonych powstańców, którzy skutecznie stawili czoła zawodowej armii. Rosjanie nie osiągnęli głównego celu: zniszczenia przeciwnika i sami ponieśli ciężkie straty. Najważniejsze jednak było znaczenie propagandowe tej bitwy. Pod wrażeniem bohaterstwa i poświęcenia kosynierów znany francuski poeta Henri August Barbier napisał poemat Charge de Wengrow opublikowany 13 marca 1863 r. w paryskim czasopiśmie Revue de Deux Mondes. Autor porównał ich do Spartan Leonidasa, którzy pod Termopilami poświecili swoje życie dla ojczyzny. Olśniewający akt męstwa, jakim był atak kosynierów na armaty, stał się skutecznym antidotum na działania propagandowe strony rosyjskiej. Polscy powstańcy stali się romantycznym symbolem walki o wolność i wartości Zachodu przeciw wschodniej tyranii despotycznego cara, który chciał, aby opinia światowa widziała w nich pospolitych bandytów. Sława bitwy węgrowskiej, nazwanej „Polskimi Termopilami” rozeszła się szerokim echem w całej Europie, stając się tematem licznych dzieł plastycznych i literackich. Pisali o niej m.in. Maria Konopnicka i Cyprian Kamil Norwid.

Proszę przypomnieć przebieg bitwy i jej głównych bohaterów.

W bitwie wzięło udział 3500 powstańców dowodzonych przez Jana Matlińskiego ps. Janko Sokoła i Władysława Jabłonowskiego ps. Genueńczyk. Rosyjskie władze w Warszawie obawiające się, że powstańcy zajmą Siedlce, opracowały plan zdławienia „buntu na Podlasiu”. Na Węgrów uderzyć miała grupa gen. Krüdenera licząca łącznie 2500 ludzi i 6 dział, podzielona na dwie kolumny pod dowództwem płk. Bontempsa i płk. Kriwonosowa, przewieziona koleją do stacji Łochów i Małkinia. Okrążenie miasta zamknąć miał płk. Papaafanasopuło z tysiącem żołnierzy i 4 działami z garnizonu siedleckiego. W dniach poprzedzających bitwę doszło do starć z Rosjanami pod Mokobodami i Szarutami. W nocy z 2 na 3 lutego pod Ludwinowem oddział 1000 kosynierów odparł nadciągającą z Łochowa kolumnę Bontempsa. Kolumna Papaafanasopuło dotarła rankiem, 3 lutego, na przedpola Węgrowa i ostrzelała miasto z armat. Dowódcy polscy poinformowani o nadciągających kolejnych oddziałach wroga, zarządzili odwrót z miasta gościńcem sokołowskim. Kiedy ariergardę tej grupy zatrzymała szarża jazdy rosyjskiej, do ataku ruszyło 400 kosynierów, którzy z niezwykłą brawurą przebili się aż do stanowisk dział, lecz w końcu zostali odparci przez dwukrotnie liczniejsze siły wroga. Poświęcenie kosynierów ocaliło główne siły powstańcze, które wycofały się na Miedznę i Sterdyń, omijając kolumnę Kriwonosowa.

Dziś bitwę upamiętnia pomnik stojący na obrzeżach miasta Węgrowa. Jaka jest historia jego powstania?

W historii lokalnej żywa jest legenda bitwy i bohaterskich powstańców. W 1917 r., po ewakuacji władz rosyjskich w czasie I wojny światowej, mieszkańcy Węgrowa zawiązali komitet budowy pomnika bohaterów pochowanych w zbiorowej mogile na pobojowisku. Ze składek ufundowano monument, którego głównym elementem jest głaz narzutowy o wadze 10 ton. Mieszkańcy Węgrowa i okolicznych wsi własnymi rękami przyciągnęli ten ogromny kamień przesuwany na okrąglakach. Pokonanie dystansu ponad 4 km trwało ok. 9 miesięcy. Pracowano tylko w niedziele po Mszy św., ofiarowując wolny czas i wysiłek jako ofiarę pamięci dla poległych bohaterów. Prace kamieniarskie wykonał znany warszawski zakład Bolesława Sypniewskiego, twórcy pomnika Piłsudskich na wileńskiej Rossie. W rocznicę bitwy, pod pomnikiem, na grobach powstańczych odbywają się uroczystości jej poświęcone z udziałem mieszkańców, władz samorządowych i centralnych. Tradycją jest składanie ślubowania przez nowych harcerzy. Dla upamiętnienia powstańców powstają wydawnictwa, organizowane są wystawy, koncerty, sesje naukowe, rekonstrukcje historyczne bitwy. Pamięć o bohaterach z 1863 r. żyje i trwa. Bez nich nie byłoby niepodległej Polski.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2022-02-01 12:30

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Polskie Termopile

Niedziela podlaska 6/2022, str. IV

[ TEMATY ]

wystawa

bitwa pod Węgrowem

Ks. Marcin Gołębiewski/Niedziela

Wystawę można oglądać w podziemiach klasztoru

Wystawę można oglądać w podziemiach klasztoru

W podziemiach węgrowskiego klasztoru otwarto nową ekspozycję poświęconą powstaniu styczniowemu, a zwłaszcza bitwie pod Węgrowem.

Uroczystości miały miejsce 26 stycznia. Wziął w nich udział bp Piotr Sawczuk. Polskie Termopile – takim określeniem zwykło się określać dramatyczną walkę w obronie niepodległej Polski, jaka rozegrała się 3 lutego 1863 r. pod Węgrowem. W taki sposób o bitwie wyrażali się m.in. Cyprian Kamil Norwid czy Maria Konopnicka. Tym większe znaczenia dla mieszkańców Węgrowa i nie tylko, ma nowo otwarta ekspozycja upamiętniająca bohaterskie działania.

CZYTAJ DALEJ

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Niedziela legnicka 16/2006

Karol Porwich/Niedziela

Monika Łukaszów: - Wielkanoc to największe święto w Kościele, wszyscy o tym wiemy, a jednak wielu większą wagę przywiązuje do świąt Narodzenia Pańskiego. Z czego to wynika?

CZYTAJ DALEJ

Groby Pańskie 2024 - Stwórz z nami galerię

2024-03-29 09:19

Marzena Cyfert

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Piękną tradycją stało się budowanie w kościołach Grobu Pańskiego. Zapraszamy do przesyłania nam zdjęć z waszych kościołów i kaplic, a to pozwoli nam stworzyć piękną galerię. Czekamy na wasze zdjęcia, które możecie wysyłać na adres wroclaw@niedziela.pl

Prosimy, aby zdjęcia przesyłać do Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję