Reklama

Turystyka

Perełki z drewna

Drewno jest ciepłe, przytulne i piękne. Jego dostępność w Polsce, zdecydowała o szerokim wykorzystaniu go w budownictwie, m.in. sakralnym. A kunszt stolarskich mistrzów – wartość dodana tych walorów – sprawił, że mamy bogactwo drewnianych świątyń i kapliczek. Zamieszkał w nich Pan Jezus, bo czyż drewno nie było bliskie Rodzinie z Nazaretu?

Niedziela Ogólnopolska 33/2022, str. 40-41

[ TEMATY ]

drewno

TD

Wciąż czynny kościół z Rogowa w skansenie w Tokarni

Wciąż czynny kościół z Rogowa w skansenie w Tokarni

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Turystyczna i religijna mapa Polski naznaczona jest szlakami architektury drewnianej.

Co to za szlak?

Za Szlak Architektury Drewnianej uznaje się drogowy szlak turystyczny powstały we współpracy województw śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Współpraca nad tworzeniem szlaku trwała w latach 2001-03, a kilka lat później, w latach 2008-09, oznakowany został także Szlak Architektury Drewnianej w woj. świętokrzyskim.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Projekt ten to sposób na ocalenie przed zapomnieniem zabytków dawnej wsi, głównie architektury, ale również kultury, sztuki ludowej. Kościoły, cerkwie, przydrożne kapliczki, domy, chałupy i dworki, drewniane zabudowania gospodarskie, karczmy i leśniczówki, pałacyki i skanseny – to obiekty, które znalazły się w międzynarodowym spisie zabytków UNESCO. Projekt szlaku jest wspierany przez wojewódzkich konserwatorów zabytków i lokalne samorządy. Poznajmy najpierw dwa z nich...

Szlakiem śląskim

W woj. śląskim szlak ma długość 1060 km i obejmuje 93 obiekty oraz zespoły architektury drewnianej: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, obiekty gospodarcze (młyn wodny i spichlerze) – w ich naturalnym otoczeniu. Na szlaku znajdują się też dwa skanseny: Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie i Zagroda Wsi Pszczyńskiej w Pszczynie. Za najstarsze obiekty na szlaku uchodzą kościoły Wszystkich Świętych: w Sierotach (pow. gliwicki) i Łaziskach (pow. wodzisławski), wzniesione w połowie XV wieku.

Szlak podzielono na kilka tras: główna ma długość 326 km i biegnie przez całe województwo. Została wytyczona z myślą o połączeniu szlaku w woj. małopolskim z planowanym szlakiem w woj. opolskim. Uzupełniają ją, liczące od 120 do 180 km, pętle: częstochowska, gliwicka, rybnicka, pszczyńska, beskidzka.

Andrzej Wisełka, przewodnik, który specjalizuje się w turystyce górskiej, uważa, że turyści niekoniecznie pragną tego rodzaju tras; jego zdaniem, w woj. śląskim wygrywają zabytki techniki, w które obfituje Śląsk. Z kolei Daria Pałecz, prezes Częstochowskiego Oddziału Przewodników PTTK, zaznacza, że zainteresowanie drewnianymi obiektami sakralnymi przybiera nieco elitarny charakter. – Coraz mniej jest przewodników fascynujących się architekturą drewnianą. Pamiętam, że np. śp. Edward Wieczorek był pasjonatem tego zagadnienia, które doskonale znał i do którego potrafił zaagitować – mówi. Pod rozwagę miłośników tego rodzaju tras poleca drewniane kościoły w Bronowie i Truskolasach.

Reklama

Kościół Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Bronowie, zbudowany na planie krzyża greckiego, powstał z fundacji hr. Andrzeja Dzierżanowskiego w 1611 r. Remontowany był kilkakrotnie, w XIX i XX wieku. Jest orientowany. Ten interesujący obiekt o konstrukcji zrębowej, z drewna sosnowego, składa się z nawy, trójbocznego prezbiterium oraz dwóch kaplic bocznych, które układając się w równoramienny krzyż grecki, tworzą symetryczny plan budowli. Kryty gontem dach kościoła ma zwieńczenie w postaci sygnaturki. Wyposażenie obiektu pochodzi przeważnie z XVII-XVIII wieku. W ołtarzu głównym umieszczone są obrazy Matki Bożej Różańcowej oraz św. Andrzeja, rzeźby św. Wojciecha i św. Stanisława. W nawach bocznych są ołtarze: Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, św. Mikołaja, św. Anny i czterech św. Janów. Dwa ostatnie ołtarze stanowią wyposażenie kaplicy św. Anny, która od nawy oddzielona jest kratą.

Z kolei obecny kościół w Truskolasach to obiekt wzniesiony w latach 1736-37 na miejscu poprzedniego. Truskolaska świątynia została zbudowana staraniem ówczesnego dzierżawcy starostwa Krzepice Józefa Winnera. Pierwotnie kościół miał dwie wieże. Wiek XIX przyniósł kilka remontów oraz przebudów. W 1835 r. wieże oraz dachy obiektu zostały nieco obniżone, zaś w 1877 r., gdy jedna z wież została uszkodzona przez wichurę, zdecydowano się na całkowitą rozbiórkę obu. Ostatni gruntowny remont przeprowadzono tu w latach 2006-07. I to tak dobrze, że w 2009 r. obiekt został laureatem ogłoszonego przez Generalnego Konserwatora Zabytków konkursu „Zabytek Zadbany”. Kościół Matki Bożej Truskolaskiej jest budowlą nieorientowaną, wzniesioną w konstrukcji zrębowej. Do wyposażenia obiektu, przeważnie późnobarokowego, należy sześć ołtarzy. W głównym znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Truskolaskiej.

Reklama

Ach, Kieleckie, jakie cudne...

Na trasie Świętokrzyskiego Szlaku Architektury Drewnianej znajdujemy przede wszystkim budowle sakralne: kościoły i kaplice, np. modrzewiowy kościół św. Stanisława z 1527 r. w Choteleku Zielonym czy kościół św. Idziego i św. Mikołaja z 1459 r. w Zborówku. Możemy również zajrzeć do wnętrza drewnianych chałup w Kakoninie i Bodzentynie (Zagroda Czernikiewiczów). – Te chałupy jeszcze są przesiąknięte życiem; pani, która oprowadza po Kakoninie, niegdyś w tej chałupie spała – opowiada Dominik Kowalski, przewodnik świętokrzyski.

Za „absolutny hit” uważa się największe skupisko budownictwa drewnianego w regionie – Park Etnograficzny w Tokarni z zabytkowym kościółkiem z Rogowa, wciąż restaurowanym i czynnym liturgicznie na potrzeby wydarzeń w Parku Etnograficznym: dożynek, hubertusa, wielkopostnej Drogi Krzyżowej.

Ów kościół został podarowany w 1996 r. Muzeum Wsi Kieleckiej przez Kurię Diecezjalną w Kielcach. Zbudowano go w 1763 r. z fundacji podkanclerzego wielkiego koronnego Michała Wodzickiego, biskupa przemyskiego. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII wieku, podobnie jak znajdujący się w ołtarzu obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. To kościół, w którym pachną zioła na Zielną i tatarak na Zielone Świątki; który daje chwilę kontemplacji turystom wędrującym po skansenie rozlokowanym na obszarze ok. 70 ha, z co najmniej 80 zabytkowymi obiektami.

Łącznie Świętokrzyski Szlak Architektury Drewnianej tworzą cztery trasy oraz tzw. Mała Pętla Kielecka, która zawęża swój zasięg tylko do stolicy województwa. Szlak o długości 500 km łączy ok. 40 cennych obiektów. Dominik Kowalski szczególnie poleca kościół w Topoli, dzwonnicę w Mieronicach czy unikatowy kościółek drewniany Przemienienia Pańskiego w Kielcach-Białogonie, z patriotycznymi wątkami.

Budowę białogońskiego kościoła w stylu zakopiańskim, autorstwa Mikołaja Galasa, zrealizowano w latach 1916-18. Drewniana, jednonawowa z bocznymi pomieszczeniami świątynia zbudowana jest na planie krzyża. W ołtarzu jest obraz Przemienienie Pańskie. W okresie okupacji kościół był ostoją patriotyzmu. Ówczesny proboszcz ks. kan. Mieczysław Połoska w miarę możliwości organizował obchody świąt narodowych 3 maja czy 11 listopada, a po Powstaniu Warszawskim powstańcy znaleźli schronienie w pobliskim budynku na Pietraszkach.

2022-08-09 12:38

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co mamy z drewna

Niedziela Ogólnopolska 26/2022, str. 27

[ TEMATY ]

drewno

en.wikipedia.org

Mjøstårnet w Norwegii – najwyższy drewniany wieżowiec

Mjøstårnet w Norwegii – najwyższy drewniany wieżowiec

Na przestrzeni wieków żaden inny surowiec nie zrobił takiej kariery jak drewno – ekologiczne, odnawialne, przyjazne dla środowiska i trwałe.

Drewno towarzyszy człowiekowi od niepamiętnych czasów. Żaden inny surowiec w dziejach ludzkości nie był tak ważny i powszechny zarazem. Pierwotne puszcze stanowiły dla ludzi źródło opału oraz dostarczały surowca do wytwarzania narzędzi i broni. Z drewna budowano domostwa, palisady otaczające osady, tworzono pierwsze dzieła sztuki i obiekty kultu. Powstawały z niego łodzie, żaglowce i okręty. Jeszcze przed II wojną światową powszechnie budowano z niego awionetki. Teraz drewno i drewnopochodne materiały stosuje się jako elementy konstrukcyjne budowli i wytwarza się z nich specjalnie wzmocnione szyby w statkach kosmicznych.

CZYTAJ DALEJ

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Panie! Bądź dla nas codziennym zmartwychpowstawaniem!

2024-03-28 23:44

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Chrystus zmartwychwstał, lecz każdy z wierzących musi szukać zrozumienia wielkości tej prawdy w swoim życiu i sił, których ona udziela.

Ewangelia (J 20,1 -9)

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję