W spotkaniu biskupów uczestniczył kard. Pietro Parolin, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, który był legatem papieskim na uroczystości jubileuszowe. Obecni byli też przedstawiciele innych episkopatów europejskich.

Wśród gości obrad byli m.in. nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore; prymas Węgier kard. Péter Erdő; kard. Seán Brady, prymas Irlandii, abp Światosław Szewczuk, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego; abp Gintaras Grušas, przewodniczący Episkopatu Litwy i abp Tadeusz Kondrusiewicz, przewodniczący Konferencji Biskupów Białorusi.

Powrót do korzeni

Obrady rozpoczęły się w Gnieźnie, gdzie zorganizowano część historyczną Zebrania, która miała służyć przyjrzeniu się dziedzictwu chrześcijaństwa w Polsce i spojrzeniu na obecne wyzwania. "Światło Ewangelii jest nie do ugaszenia" - powiedział KAI przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski tuż przed rozpoczęciem zebrania. Dodał, że pomimo oddziaływania nurtów sekularyzacyjnych, z optymizmem patrzy na przyszłość chrześcijaństwa w naszym kraju.

Z kolei abp Polak zaznaczył przed obradami: "Wracamy tu do korzeni, do źródeł i to jest nasza radość i wdzięczność. Dzisiejszy dzień jest podziękowaniem za łaskę chrztu świętego. To jest najważniejsze, co chcemy dzisiaj przeżyć" - powiedział KAI prymas Polski.

Wykład pt. "Dziejowe konsekwencje Chrztu Polski" wygłosił w Gnieźnie prof. Krzysztof Ożóg, kierownik Zakładu historii Polski Średniowiecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Wraz z chrztem Mieszka cały dorobek kultury śródziemnomorskiej, stał się udziałem Polan – ocenił historyk. Wskazał zasługi Chrztu Polski w rozwoju nauki, czego wyrazem są pierwsze uniwersytety i kolegia prowadzone przez Kościół.

Dzięki odważnej decyzji Mieszka w 966 roku wiara w Chrystusa stała się fundamentem rodzącej się Polski. Tak wyrosła chrześcijańska wspólnota narodowa Polaków, karmiąca się żywą wiarą od dziesięciu i pół wieków – powiedział prof. Ożóg. Zdaniem historyka bez fundamentu, jakim był chrzest nie byłoby Polski i jej wielkiego dziedzictwa.

- Mieszko usłyszał słowo Ewangelii i wypełniał je, budując swoje państwo na fundamencie Chrystusa i jego Ewangelii – podsumował mediewista podczas wykładu dla biskupów.

Wieczorem biskupi uczestniczyli w premierowym pokazie filmu "Mesco Dux Baptizatur" w reż. Macieja Pawlickiego. Jest to historia chrztu Mieszka widziana z perspektywy Amerykanina - historyka Philipa Steela z Idaho, zafascynowanego historią Polski. Steel uważa, że Polacy błędnie wierzą, że jedyną motywacją władców była zimna kalkulacja polityczna i cywilizacyjna. Historyk chce udowodnić tezę, że Mieszko przyjął chrzest, ponieważ uwierzył w Chrystusa.

"To piękny film, który pokazuje, że powinniśmy patrzeć głębiej, iść w stronę ducha i nie zatrzymywać się na wymiarze ekonomicznym czy politycznym" - powiedział KAI po pokazie abp Wojciech Polak.

Kościół wyjścia - przesłanie legata papieskiego

Następnego dnia biskupi obradowali już w Poznaniu. Przemawiając do polskiego Episkopatu kard. Pietro Parolin przypomniał, że, Kościół w Polsce był światłem w ciemnościach, które niejednokrotnie ogarniały Europę. Zachęcił biskupów, by byli wierni postawie dialogu i spotkania "z każdym, bez żadnych wyjątków" oraz by głosili Ewangelię wszystkim - bez niechęci i bez obaw.

Watykański sekretarz stanu cytował słowa z papieskiej adhortacji apostolskiej "Evangelii gaudium" mówiące o "Kościele wyjścia”, przywołując m.in. następujące stwierdzenie Franciszka: "Jest sprawą żywotną, aby Kościół, przyjmując wiernie wzór Mistrza, wychodził dzisiaj głosić Ewangelię wszystkim ludziom, w każdym miejscu, przy każdej okazji, nie zwlekając, bez niechęci i bez obaw. Radość Ewangelii jest dla całego ludu, nie może z udziału w niej wykluczać nikogo".

Legat papieski zwrócił uwagę, że "miłość i służba Ojczyźnie budują się i przejawiają nie w relacji do elementów zewnętrznych lub politycznych", ale znajdują swoje źródło w zakorzenieniu w Chrystusie, co dokonało się przez chrzest Polski. "Wasze zwycięstwo nie jest doczesne, ziemskie, ale jest zwycięstwem Zmartwychwstania" - podkreślił kard. Parolin.

Zachęcił następnie polskich biskupów, by byli wierni postawie dialogu i spotkania "z każdym, bez żadnych wyjątków, aby znajdować Boga, gdziekolwiek się objawi, nie tylko w naszych kręgach". Życzył też biskupom aby szli "z pokorą i radością nie tylko przed swoim ludem, ale również wchodząc między lud i idąc za nim, aby pokazać serdeczność Boga, zwłaszcza względem tych, którzy z różnych powodów zostają z tyłu lub się oddalają".

Rodzina - duszpasterski priorytet

Dostosowanie posynodalnej adhortacji "Amoris laetitia" do polskich realiów jest priorytetem duszpasterstwa rodzin - podkreślił ks. dr Przemysław Drąg. Dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin (KODR) podkreślał centralną rolę parafii w duszpasterstwie rodzin. W tym celu KODR zamierza odpowiednio przygotować liderów rodzin i księży, którzy będą zainteresowani prowadzeniem "żywego duszpasterstwa parafialnego".

Już w połowie maja odbędzie się ogólnopolskie spotkanie duszpasterzy rodzin, a pod koniec przyszłego miesiąca - duszpasterzy związków niesakramentalnych. Uczestnicy obydwu spotkań będą się zastanawiać nad wprowadzeniem konkretnych sugestii Franciszka do polskiej codzienności.

Ks. Drąg zwracał uwagę, że Kościół w Polsce wchodzi w fazę realizacji posynodalnej adhortacji "Amoris laetitia" do tutejszych realiów. W rozmowie z KAI ocenił, że najnowsza dokument stanowi potężny zastrzyk energii dla wszystkich duszpasterzy. Ale też wielkie wyzwanie dla duszpasterzy, bo - jak przyznał - "jeszcze wielu z nas nie zmieniło mentalności z tłumu na małą wspólnotę i rodziny, które są w potrzebie".

Inną trudną sprawą jest zmierzenie się z mentalnością owego starszego brata z przypowieści o synu marnotrawnym - wskazał duszpasterz. Jego zdaniem przed całym Kościołem staje dziś pytanie o to "jak przestać oceniać, krytykować a wyjść do każdej rodziny, zwłaszcza do tych w sytuacjach trudnych czy wyjątkowych - z miłością, bez poczucia wyższości".

Kolejną ważną rzeczą jest duszpasterskie towarzyszenie, zwłaszcza młodym małżeństwom, o czym mówi adhortacja a co KODR od lat stara się realizować. - wskazał ks. Drąg. Wyzwaniem dla duszpasterstwa rodzin jest doprowadzenie do tego, by rodzina stała się podmiotem, który ewangelizuje i innym mówi o miłości.

"Problem polega na tym, że wiele rodzin żyjących zgodnie z zasadami wiary nie chce zaangażować się w dawanie świadectwa o swoim związku, mówiąc np.: jeszcze nie jesteśmy gotowi" - zauważył ks. Drąg.

Wobec migracji - Ewangelia najważniejsza

W sprawie migrantów Kościół musi działać apolitycznie, a w zgodności z Ewangelią - mówił bp Krzysztof Zadarko. W swoim wystąpieniu delegat KEP ds. Imigrantów podsumował dotychczasowe wysiłki Kościoła na rzecz migrantów i uchodźców, szczególnie działalność Caritas, Kościoła w Potrzebie i innych organizacji. Wspierają one tych ludzi duchowo i, przede wszystkim, materialnie, tam na miejscu - w Iraku, Syrii oraz w obozach dla uchodźców w sąsiednich krajach.

Cała sprawa polega na szczegółowym przyjrzeniu się temu wyzwaniu i "mierzeniu siły na zamiary" - wskazał bp Zadarko, bowiem Polska nie ma ani porównywalnego np. z Włochami zaplecza ani takiej liczby ludzi i organizacji wyspecjalizowanych w pomocy uchodźcom. "Niemniej, ten model na pewno godny jest dostrzeżenia i adaptacji w warunkach polskich" - zaznaczył biskup. Dodał, że jego przesłanie zostało dobrze przyjęte i wyraził nadzieję, że podczas kolejnych spotkań biskupów zostaną wypracowane konkretne rozwiązania.

W swoich działaniach - także tych na rzecz uchodźców - Kościół musi być wolny od jakichkolwiek "kontekstów" politycznych czy sondażowych. "Niezależnie od nastrojów społecznych i koncepcji politycznych różnych partii, głos Kościoła musi być wierny przede wszystkim Ewangelii - powiedział KAI bp Krzysztof Zadarko dodając, że wszyscy biskupi taki punk widzenia zaakceptowali.

Delegat KEP wyraził przy tym ubolewanie z powodu wyników sondaży opinii społecznych nt. uchodźców. W jego ocenie badania te dowodzą, że nastroje społeczne są tu "źle ustawione" to znaczy są zbyt zachowawcze.

Biskupi na ŚDM

O udziale biskupów w wydarzeniach centralnych Światowych Dni Młodzieży w Krakowie, w tym ich wsparciu w głoszeniu katechez dla młodych pielgrzymów mówił ks. Grzegorz Suchodolski. Sekretarz generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM zapoznał biskupów z przygotowaniami delegacji episkopatów z całego światu do przyjazdu w lipcu do Krakowa.

Do Krakowa na centralne wydarzenia ŚDM przybędzie ponad tysiąc biskupów z całego świata. Obecnie zarejestrowanych jest już 754, w tym 84 z Polski. Ks. Suchodolski ponowił zaproszenie, aby jeszcze więcej polskich biskupów towarzyszyło młodzieży w czasie lipcowego spotkania.

Do głoszenia katechez potrzebnych będzie bardzo wielu biskupów. Przewiduje się, że będą 63 miejsca głoszenia katechez w języku polskim przez trzy dni.

Spotkania katechetyczne w grupach językowych stanowią obok wydarzeń centralnych główną oś ŚDM. Komitet Organizacyjny ŚDM planuje 284 miejsca w 35 językach. W większości są to świątynie, ale także aule uniwersyteckie, kina, obiekty sportowe (hale, boiska, stadiony) oraz kilka placów otwartych.

Tematy katechez to: "To jest czas miłosierdzia!" (środa 27 lipca), "Pozwolić się dotknąć miłosierdziu Chrystusa" (czwartek 28 lipca) i "Panie, uczyń ze mnie narzędzie Twego miłosierdzia!" (piątek 29 lipca).

Duszpasterze Lednicy

Ojcowie Maciej Soszyński i Wojciech Prus zaprosili biskupów do udziału w tegorocznych Spotkaniach Młodych Lednica 2000 i zaprezentowali program wydarzenia, które już 4 czerwca odbędzie się na Polach Lednickich.

- 1050-lecie Chrztu Polski będzie bardziej indywidualnym podziękowaniem Bogu przez każdego z uczestników. Będzie to też dziękczynienie za 800-lecie istnienia Zakonu Dominikanów i 20-lecie Spotkań Młodych, w ramach którego wspomnimy też dzieło o. Jana Góry – podkreślił o. Wojciech Prus w rozmowie z KAI.

Zakonnicy opowiedzieli też o codzienności funkcjonowania ośrodka duszpasterskiego na Polach Lednickich. – To miejsce, które czerpie z całego bogactwa chrztu, gdzie co roku przyjeżdża tysiące młodych ludzi po to, by odnawiać się w sakramentach chrztu i bierzmowania – podkreślił o. Maciej Soszyński.

Podziękowali też polskim biskupom za dotychczasowe wsparcie organizacji Spotkań Młodych i zapewnili, że chcą kontynuować wyjątkowe dzieło ewangelizacyjne zapoczątkowane przez ojca Górę.

- Przyjechaliśmy tu, aby zaprosić biskupów na tegoroczną Lednicę. W tym roku spotkania młodych konkurują czasowo z kanonizacją o. Stanisława Papczyńskiego, więc wiemy już, że niektórzy nad Lednicę nie przyjadą. Dlatego jeszcze bardziej zależy nam na biskupim błogosławieństwie – powiedział w rozmowie z KAI o. Soszyński.

Śluby kościelne tylko w kościołach

O tym, że śluby kościelne powinny odbywać się tylko w kościołach – przypomniał podczas zebrania bp Adam Bałabuch. Przewodniczący Komisji ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów wskazał w rozmowie z KAI, że dużo zamieszania i wątpliwości powoduje zmiana prawa cywilnego, zgodnie z którą ceremonie zawarcia związku małżeńskiego mogą odbywać się poza urzędem. Coraz częściej w plenerze narzeczeni chcą organizować też śluby kościelne.

- Komisja jest zdania, że należy trzymać się miejsca świętego, jakim są kościoły. To właściwe miejsce do organizowania ceremonii, a przede wszystkim do udzielania sakramentów – powiedział bp Bałabuch.

Obradujący w Poznaniu biskupi dyskutowali też nad publikacją 41. wydania śpiewnika kościelnego autorstwa ks. Jana Siedleckiego. Zgodnie z propozycją komisji liturgicznej Episkopatu ma to być wydanie ogólnopolskie, zatwierdzone przez władze kościelne.

Przewodniczący Komisji KEP ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów przedstawił biskupom wskazania dotyczące kultu Najświętszej Maryi Panny. – Chcemy ujednolicić pewne praktyki związane z kultem Maryi, jakie pojawiają się w liturgii – powiedział KAI bp Bałabuch.

***

372. zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski było częścią oficjalnych obchodów Jubileuszu 1050. rocznicy Chrztu Polski. Biskupi obradowali w dniach 14-16 kwietnia. Pierwszego dnia - w Gnieźnie, zaś w piątek i w sobotę - w Poznaniu.

Biskupi spotkali się w ramach jubileuszowych obchodów, na które złożyło się m.in. specjalne posiedzenie Zgromadzenia Narodowego, sobotnia Msza św. na Stadionie INEA a także szereg wydarzeń o charakterze religijnym, ewangelizacyjnym i kulturalnym.