Reklama

Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Sterdyń

Niedziela podlaska 37/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wznoszenie kapliczek, figur i krzyży przy drogach lub w przydomowych ogródkach to zwyczaj bardzo stary i szeroko rozpowszechniony. W gminie Sterdyń w każdej miejscowości znajduje się kapliczka, figura lub krzyż przydrożny. Mają one własną wymowę i symbolikę. Mieszkańcy wsi w chwilach dla nich istotnych lub trudnych gromadzili się przy nich. Przed umieszczonymi w kapliczkach wizerunkami świętych modlili się o dobre plony, pogodę lub uchronienie od nieszczęścia i klęsk losowych. Dawniej w miesiącach - maj i październik ludność wiejska gromadziła się przy kapliczce lub krzyżu, by oddać cześć Matce Bożej, śpiewając Litanię Loretańską czy też modlitwę różańcową. Tylko w nielicznych miejscowościach ten piękny zwyczaj przetrwał do dziś.
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne są świadectwem głębokiej wiary ludu wiejskiego, wyrażającej się w praktykach religijnych codziennego życia oraz poprzez zewnętrzne oznaki czci. Marianna Bakońska - ludowa poetka z miejscowości Chądzyń wspomina: „W dawnych czasach stawiane były krzyże na początku wsi, aby odeszła epidemia chorób: moru, cholery, czerwonki czy hiszpanki. Były to krzyże dwuramienne, tzw. przebłagalne. Gdy zdarzyło się we wsi, że ktoś w bójce zabił drugiego człowieka, wówczas za pokutę miał postawić krzyż, by zmazać swoją winę. Były to krzyże pokutne, jednoramienne. Na brzegu wsi stawiano również kapliczki. W naszej wsi zachowała się kapliczka postawiona 25 listopada 1869 r. Na końcu wsi też stoi kapliczka, ale czas i złe pogody zatarły datę jej powstania. Stawiano też figury św. Jana Nepomucena, który miał bronić od powodzi, oraz św. Floriana i św. Agaty, które broniły wieś od ognia. Kapliczki zaś miały chronić wieś od wejścia do niej zła i rozpusty”.
Najcenniejszą na terenie gminy Sterdyń jest przypałacowa kapliczka arkadowa w Sterdyni, która mieści w swym wnętrzu XVIII-wieczną drewnianą figurę św. Floriana - patrona strażaków. Innym cennym obiektem jest kamienna statua Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, znajdująca się również w Sterdyni, przy skrzyżowaniu dróg do Sokołowa Podlaskiego i Jabłonny Lackiej. Na czworokątnym wysokim cokole z piaskowca ustawiona jest polichromowana figura Matki Bożej, wykonana w 1856 r. przez Konstantego Hegla. Front cokołu statuy zdobi wyryty napis: „O Maryjo! Bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do ciebie uciekamy” i dalej: „Na cześć i pamiątkę ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia NP Maryi przez papieża Piusa IX d. 8 grudnia 1854 r.”. Po drugiej stronie, na prawym boku postumentu, znajduje się następujący tekst: „Witaj Królowo nieba, Matko litości, witaj Nadziejo nasza w smutku i żałości”, a dalej czytamy: „Papież Pius IX w dniu 27 kwietnia 1856 r. udzielił sto dni odpustu wiernym odmawiającym tu trzy razy Zdrowaś Maryjo i raz Witaj Królowo”. Na lewym boku cokołu wyryto słowa: „Gwiazdo morza! Odwróć od nas głód, mór ciężki”.
Figura Matki Bożej została wykonana z inicjatywy i funduszu Pauliny i Ludwika Górskich - ówczesnych właścicieli dóbr sterdyńskich. Potwierdza to umieszczona na tylnej ścianie cokołu inskrypcja: „Ludwik i Paulina z hr. Krasińskich Górscy figurę tę postawili w r. 1856”.
Okazała murowana kapliczka o niespotykanych rozmiarach znajduje się pośrodku miejscowości Nowe Mursy. Zbudowano ją w latach 30. XX wieku. Wewnątrz znajduje się figura Chrystusa z gorejącym Sercem. Obok kapliczki jest usytuowany wysoki, drewniany, łaciński krzyż.
W 1858 r. w miejscowości Seroczyn wybuchł pożar spowodowany uderzeniem pioruna, podczas którego spłonęła północna część wioski. Na pamiątkę tego nieszczęścia i z prośbą o dalszą opiekę Bożą Paulina Górska (właścicielka dóbr sterdyńskich) w 1861 r. wzniosła pośrodku wsi kapliczkę, która stoi do dzisiaj.
Powszechnie wznoszono kapliczki murowane w postaci słupów lub filarów na rzucie kwadratu lub prostokąta z małym wnętrzem mieszczącym tylko przedstawienie osoby Bożej lub świętego. Często mają formę dwukondygnacyjną, zdobione są gzymsami i płycinami o różnych kształtach. Nakryte są daszkami namiotowymi lub krzyżującymi się dwuspadowymi. Do tego typu należą m.in. kapliczki w miejscowościach: Łazów, Kamieńczyk, Padarewek i Szwejki - datowane na pierwszą połowę XX wieku.
Najliczniej na terenie gminy występują krzyże przydrożne. Wykonane są z różnych materiałów: drewna, betonu, metalu lub kamienia. Drewniane krzyże zniszczone upływem czasu często zastępowane są metalowymi.
Kapliczki czy też krzyże wznoszone są dla upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych. Świadczy o tym m.in. krzyż w miejscowości Lebiedzie upamiętniający odzyskanie niepodległości w 1918 r. Przy skrzyżowaniu dróg w 1929 r. ustawiono żeliwny krzyż na rusztowanym z cegły cokole, na którym zamocowano marmurową tablicę z wyrytą inskrypcją: „W r. X-lecia wskrzeszenia państwa polskiego stowarzyszenia spółdzielcze w Sterdyni tę pamiątkę ofiarowują dn. 3 - V - 1929 r.”. Na terenie gminy znajduje się jeszcze wiele kapliczek, które zachowały się z dawnych lat, jak i tych wznoszonych współcześnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowe normy dotyczące domniemanych zjawisk nadprzyrodzonych

Od „nihil obstat” po opinię negatywną – zatwierdzony przez Papieża dokument Dykasterii Nauki Wiary zawiera 6 różnych ocen w rozeznawaniu przypadków. Zasadniczo ani biskup, ani Stolica Apostolska nie będą się wypowiadać w sprawie orzeczenia o nadprzyrodzonym charakterze danego zjawiska, a ograniczą się do zezwolenia na kult i pielgrzymki oraz ich promowania.

Uaktualnione zostają normy dotyczące rozeznawania domniemanych zjawisk nadprzyrodzonych – stanowi o tym nowy dokument Dykasterii Nauki Wiary, opublikowany w piątek 17 maja, który wejdzie w życie w niedzielę 19 maja, w uroczystość Zesłania Ducha Świętego. Tekst poprzedza szczegółowa prezentacja, dokonana przez prefekta, kard. Victora Manuela Fernandeza, po której następuje wprowadzenie i wskazanie 6 różnych możliwych rozstrzygnięć. Możliwe będzie szybsze wypowiadanie się, z poszanowaniem pobożności ludowej, i z reguły władza kościelna nie będzie już zobowiązana do oficjalnego orzekania o nadprzyrodzonym charakterze danego zjawiska, którego dogłębne przebadanie mogłoby wymagać dużo czasu. Inną nowością jest wyraźniejsze zaangażowanie Dykasterii Nauki Wiary, która będzie musiała zatwierdzić ostateczną decyzję biskupa i będzie miała prawo do interweniowania w każdej chwili poprzez motu proprio. W ostatnich dziesięcioleciach w wielu przypadkach, co do których wypowiadali się poszczególni biskupi, angażowane było dawne Święte Oficjum, jednak prawie zawsze interwencja pozostawała za kulisami, i domagano się, żeby nie podawać tego do publicznej wiadomości. Obecnie motywacją do tego wyraźnego zaangażowania Dykasterii jest m.in. trudność w ograniczeniu do poziomu lokalnego zjawisk, które w pewnych przypadkach osiągają wymiary krajowe, a nawet globalne, „tak że decyzja dotycząca jednej diecezji ma konsekwencje również gdzie indziej”.

CZYTAJ DALEJ

Ks. prof. Stanisz: Propozycja minister Nowackiej to wstęp do usunięcia religii ze szkół

2024-05-17 12:47

[ TEMATY ]

wywiad

religia w szkołach

Karol Porwich/Niedziela

Projekt nowego rozporządzenia Ministra Edukacji jest to inicjatywa mająca się przyczynić do wypchnięcia nauki religii z polskich szkół i przedszkoli - mówi w rozmowie z KAI ks. prof. Piotr Stanisz z Katedry Prawa Wyznaniowego Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Ekspert zwraca uwagę, że w świetle obowiązującego prawa, decyzje związane ze zmianą warunków nauczania religii w publicznym systemie oświaty powinny być dokonane „w porozumieniu” z Kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi, a nie jedynie po przeprowadzeniu konsultacji publicznych.

Marcin Przeciszewski, KAI: W ostatnich dniach kwietnia do konsultacji publicznych skierowany został projekt rozporządzenia MEN zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizacji nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/123 84702/katalog/13056494#1305649). Projekt ten zakłada dużo większe niż do tej pory możliwości łączenia uczniów uczęszczających na lekcje religii w grupy międzyoddziałowe, obejmujące uczniów na tym samym poziomie nauczania oraz w grupy międzyklasowe, zbierające uczniów z różnych poziomów kształcenia. Co Ksiądz Profesor na to?

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Inauguracja I Synodu Diecezji Świdnickiej: „Patrzmy na Jezusa!”

2024-05-18 09:50

[ TEMATY ]

Świdnica

bp Marek Mendyk

synod diecezji świdnickiej

diecezja świdnicka

Baner promujący I Synod Diecezji Świdnickiej

Baner promujący I Synod Diecezji Świdnickiej

Dziś sobotę 18 maja 2024 roku o godzinie 11. w katedrze świdnickiej odbędzie się uroczysta inauguracja Pierwszego Synodu diecezji świdnickiej. Msza święta rozpocznie to historyczne wydarzenie, którego hasłem przewodnim są słowa z Listu do Hebrajczyków: „Patrzmy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala” (Hbr 12, 2).

W obliczu współczesnych wyzwań i przemian, zarówno w Kościele, jak i w świecie, Synod ten ma szczególne znaczenie. Jak zauważył papież Franciszek, „nie żyjemy w epoce zmian, ale przeżywamy zmianę epoki”. Widzimy, jak gwałtownie zmienia się nasz sposób życia, wzajemnego odnoszenia się do siebie i przekazywania informacji pomiędzy pokoleniami. Te zmiany wpływają również na naszą wiarę i sposób jej przeżywania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję