1.Przed tygodniem zakończyła się moja pielgrzymka po śladach św. Pawła, która zaprowadziła mnie do Grecji, Syrii i na Maltę. Cieszę się, że razem z Wami mogę dzisiaj zatrzymać się nad tym wydarzeniem, które stanowi ostatni etap jubileuszowego pielgrzymowania poprzez najważniejsze miejsca w historii zbawienia. Jestem wdzięczny tym wszystkim, którzy modlitwą towarzyszyli mi w tym niezapomnianym " powrocie do źródeł", gdzie możemy czerpać z początkowej świeżości doświadczenia chrześcijańskiego.
Ponawiam wyrazy serdecznej wdzięczności dla Prezydenta Republiki Greckiej, Pana Kostasa Stephanopoulosa, że zaprosił mnie do odwiedzenia Grecji. Dziękuję Prezydentowi Republiki Syryjskiej, Panu Baszarowi Al-Assadowi, oraz Prezydentowi Republiki Maltańskiej, Panu Guido De Marco, którzy tak bardzo serdecznie przyjęli mnie w Damaszku i w Valletcie. Wszędzie chciałem dać świadectwo Kościołom prawosławnym o szacunku ze strony Kościoła katolickiego, pragnąc, żeby pamięć grzechów przeszłości przeciwko jedności została w pełni zmazana i pozostawiła przestrzeń do pojednania i braterstwa. Miałem sposobność potwierdzić szczere otwarcie Kościoła wobec wiernych islamu, z którymi łączy nas wielbienie jedynego Boga.
Odczuwam jako szczególną łaskę to, że mogłem spotkać się z katolickimi Biskupami Grecji, Syrii i Malty w miejscu ich misji oraz z kapłanami, zakonnikami, zakonnicami i licznymi wiernymi świeckimi. Idąc śladami św. Pawła, Następca św. Piotra mógł umocnić i dodać odwagi tym wspólnotom, wzywając je do wierności oraz do otwartości i braterskiej miłości.
2.Na Areopagu w Atenach na nowo zabrzmiały słowa słynnego przemówienia św. Pawła, przekazane przez Dzieje Apostolskie. Zostały one odczytane po grecku i po angielsku, co samo w sobie było wymowne: język grecki był bowiem najpowszechniej używanym językiem w basenie śródziemnomorskim, tak jak dzisiaj język angielski może być za taki uważany w skali globalnej. Dobra nowina o Chrystusie, który jest Objawieniem Boga i Zbawicielem świata wczoraj, dziś i na wieki, jest przeznaczona dla wszystkich ludzi ziemi, zgodnie z wyraźnym Jezusowym nakazem.
Na początku trzeciego tysiąclecia Areopag w Atenach stał się w pewnym sensie "areopagiem świata", skądchrześcijańskie przesłanie o zbawieniu zostaje na nowo zaproponowane wszystkim tym, którzy szukają Boga i są bogobojni w przyjęciu Jego niewyczerpanej tajemnicy prawdy i miłości. W sposób szczególny, przez odczytanie "Wspólnej deklaracji", którą na zakończenie braterskiego spotkania podpisałem razem z Jego Świątobliwością Christodoulosem, arcybiskupem Aten i całej Grecji, został skierowany do narodów kontynentu europejskiego apel, by nie zapominać o chrześcijańskich korzeniach.
Przemówienie św. Pawła na Areopagu stanowi wzór inkulturacji i jako takie zachowuje całkowicie swą aktualność. Dlatego też zaproponowałem je podczas celebracji eucharystycznej ze wspólnotą katolicką w Grecji, odwołując się do świetlanego przykładu świętych braci Cyryla i Metodego, którzy pochodzili z Salonik. Oni to, inspirując się wiernością i twórczym zapałem wobec tego wzorca, nie wahali się głosić Ewangelii pośród ludów słowiańskich.
3.Z Grecji udałem się do Syrii - tam, gdzie na drodze do Damaszku Zmartwychwstały Chrystus ukazał się Szawłowi z Tarsu, przemieniając go z okrutnego prześladowcy w niezmordowanego apostoła Ewangelii. Był to powrót do źródeł - jak dla Abrahama - pójście za wezwaniem, za powołaniem. Myślałem o tym, odwiedzając Memoriał św. Pawła. historia Boga z ludźmi rozpoczyna się zawsze od wezwania do wyrzeczenia się samych siebie i własnej pewności, aby wyruszyć ku nowej ziemi, zawierzając Temu, który wzywa. Tak stało się w życiu Abrahama, Mojżesza, Maryi, Piotra i innych Apostołów. Tak było w życiu św. Pawła.
Syria jest dzisiaj krajem w większości zamieszkanym przez muzułmanów, którzy wierzą w jedynego Boga i starają się być Mu posłuszni, za przykładem Abrahama, do którego chętnie się odwołują (por. Nostra aetate, 3). Międzyreligijny dialog z islamem staje się coraz ważniejszy i potrzebniejszy, zwłaszcza na początku tego trzeciego tysiąclecia. W tym też sensie rzeczywiście dodające odwagi było gorące przyjęcie, jakie zgotowały władze świeckie oraz Wielki Mufti, który towarzyszył mi w historycznej wizycie w Wielkim Meczecie Omajjadów, gdzie znajduje się Memoriał św. Jana Chrzciciela, tak bardzo czczonego również przez muzułmanów.
W Damaszku moja pielgrzymka nabrała charakteru przede wszystkim ekumenicznego, zwłaszcza dzięki wizycie, którą miałem radość złożyć w odnośnych katedrach Wielce Błogosławionemu Ignacemu IV - patriarsze greckoprawosławnemu oraz Jego Świątobliwości Mor Ignatius Zakka I - patriarsze syryjskoprawosławnemu. W historycznej katedrze greckoprawosławnej pw. Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny celebrowaliśmy uroczyste spotkanie modlitewne. Z najgłębszym wzruszeniem zobaczyłem w ten sposób, jak realizuje się jeden z podstawowych celów jubileuszowego pielgrzymowania, a mianowicie "zgromadzenie się w miejscach naszego wspólnego pochodzenia, aby dać Chrystusowi świadectwo naszej jedności" ( por. Ut unum sint, 23) i "potwierdzić nasze wzajemne zaangażowanie na rzecz przywrócenia pełnej jedności" (List o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia, 11).
4. W Syrii nie mogłem nie zwrócić się do Boga ze specjalną modlitwą błagalną o pokój na Bliskim Wschodzie, przynaglany, niestety, dramatyczną sytuacją, która coraz bardziej obecnie niepokoi. Udałem się na Wzgórza Golan, do kościoła w Kunejtrze, zniszczonego przez wojnę, i tam zanosiłem moje błagania. W pewnym sensie mój duch tam pozostał, moja modlitwa jest kontynuowana i nie ustanie, aż zemsta ustąpi pojednaniu i uznaniu wzajemnych praw.
Nadzieja ta opiera się na wierze. Jest to nadzieja, którą powierzyłem młodzieży Syrii, z którą miałem radość spotkać się właśnie wieczorem przed opuszczeniem Damaszku. Noszę w sercu ciepło ich pozdrowienia i modlę się do Boga pokoju, aby młodzi chrześcijanie, muzułmanie i żydzi mogli wzrastać razem jako dzieci jedynego Boga.
5. Ostatnim etapem mojej pielgrzymki po śladach św. Pawła była wyspa Malta, gdzie Apostoł spędził trzy miesiące po rozbiciu się statku, który wiózł go jako więźnia do Rzymu (por. Dz 27, 39-28, 10). Również ja, już po raz drugi, doświadczyłem gorącego przyjęcia ze strony Maltańczyków i miałem radość ogłosić błogosławionymi dwóch synów ich narodu - ks. Jerzego Preczę, założyciela Stowarzyszenia Nauki Chrześcijańskiej, oraz Ignacego Falzona, świeckiego katechetę, jak również s. Marię Adeodatę Pisani, benedyktynkę.
Jeszcze raz chciałem wskazać drogę świętości, jako główną drogę dla wierzących trzeciego tysiąclecia. Na rozległym oceanie historii Kościół nie boi się wyzwań i niebezpieczeństw, na jakie napotyka podczas swojego żeglowania, jeżeli mocno trzyma kurs na drodze ku świętości, na który nastawił go Wielki Jubileusz Roku 2000 ( por. Novo millennio ineunte, 30).
Oby stało się to udziałem wszystkich dzięki wstawiennictwu Maryi, do której uciekamy się nieustannie w maju - miesiącu Jej poświęconym. Niech Dziewica Maryja pomoże każdemu chrześcijaninowi, każdej rodzinie i każdej wspólnocie podążać z odnowioną siłą w swoim codziennym oddaniu się wierności Ewangelii.

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach - paulin