Czy podalibyśmy noworodkowi kieliszek wina? Tymczasem, według badań przeprowadzonych w sierpniu br. przez Pentora - na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) - co trzecia Polka (33%) w wieku od 18 do 40 lat piła alkohol w czasie ciąży. Niemal jedna trzecia (32%) badanych Polaków spotkała się z opinią, że kobieta w ciąży powinna spożywać regularnie niewielkie ilości czerwonego wina. 16% badanych jako źródło tej wiedzy wskazało lekarza. To nieprawda, że taka ilość alkoholu wypita „za zdrowie matki i dziecka” nie szkodzi. Badania dowiodły, że kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią, w trosce o zdrowie swojego dziecka, w ogóle nie powinny pić alkoholu, ponieważ nie istnieje bezpieczna dawka ani rodzaj alkoholu, który można wypić podczas ciąży z całkowitą pewnością, że nic się nie stanie rozwijającemu się dziecku.

Spustoszenia

Dziecko w łonie matki jest chronione przed szkodliwym wpływem wielu czynników toksycznych i drobnoustrojów, ale nie przed alkoholem! Cząsteczki etanolu zawartego w alkoholu (piwo, wino i wódka zawierają ten sam alkohol etylowy, tylko w rożnych stężeniach) bez problemu przenikają przez łożysko. Jeśli kobieta w ciąży pije alkohol, dziecko pije razem z nią. Pół godziny po spożyciu alkoholu jego stężenie we krwi dziecka jest takie samo jak we krwi matki. Mitem jest również, że kieliszek wina podnosi hemoglobinę, zaś piwo zwiększa laktację. Mózg dziecka rozwija się bardzo intensywnie w ciągu pierwszych tygodni życia, czyli zanim kobieta dowie się, że jest w ciąży. Stąd nawet przy spożyciu minimalnych dawek alkoholu w tym czasie zwiększa się ryzyko poważnych uszkodzeń dopiero tworzących się neuronów. Mitem jest także twierdzenie, że alkoholu należy unikać tylko w pierwszym trymestrze ciąży, natomiast później można sobie pozwolić na drinki, od czasu do czasu. Wiadomo, że szkody wywołane przez alkohol w całym okresie ciąży są proporcjonalne do ilości wypijanego przez kobietę alkoholu, czyli im częściej alkohol jest wprowadzany do organizmu dziecka przez łożysko, tym jest większe zagrożenie, że dojdzie do uszkodzeń. Możliwy negatywny wpływ na rozwijający się płód to m.in.: ryzyko poronienia, martwe urodzenia, przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa, opóźnienie wzrostu, uszkodzenia lub zaburzenia funkcjonalne pracy mózgu, zniekształcenia budowy twarzy i kośćca, nadpobudliwość, zaburzona koordynacja, uszkodzenia wątroby, wady serca i nerek, problemy z widzeniem i słyszeniem, drżenia i drgawki.

FAS

Skrajnie niekorzystnym skutkiem picia alkoholu w ciąży jest syndrom FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) - Płodowy Zespół Alkoholowy. FAS jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które przejawiają się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i psychologiczne. Efekty mogą być różne - od obniżenia ilorazu inteligencji, zaburzeń uwagi i zdolności uczenia się aż do wad serca, dysfunkcji mózgu i śmierci włącznie. Nawet troje dzieci na każde 1000 urodzeń żywych może być dotkniętych Płodowym Zespołem Alkoholowym (FAS). W Polsce rodzi się rocznie 300 tys. dzieci. 0,3% to 900 dzieci z FAS. To więcej niż liczba dzieci rodzących się z zespołem Downa (1 na 700 urodzeń). Dziesięć razy więcej dzieci ma rozmaite zaburzenia rozwojowe spowodowane alkoholem, klasyfikowane jako FAE (Fetal Alcohol Effects). Szacuje się, że negatywne konsekwencje narażania dziecka na alkohol mogą występować u 1% wszystkich noworodków. Po raz pierwszy FAS został opisany w 1973 r. Jest jednostką chorobową i każdy lekarz ma uprawnienia do postawienia takiej diagnozy.

„Ciąża bez alkoholu”

Billboardy na ulicach miast, spoty reklamowe w mediach oraz informacje nt. Płodowego Zespołu Alkoholowego u dzieci rozpowszechniane w ośrodkach zdrowia - to niektóre z elementów trwającej ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Ciąża bez alkoholu”. W akcji edukacyjnej, której patronuje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Minister Zdrowia oraz Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce, uczestniczy ponad 600 samorządów. 11 września br. w Centrum Kongresowym Akademii Rolniczej w Lublinie odbyła się konferencja poświęcona problemom niedostatecznej świadomości kobiet spożywających alkohol w czasie ciąży oraz zagadnieniu uzależnienia od alkoholu. Jej celem jest przekonanie jak największej liczby kobiet do abstynencji w czasie ciąży oraz zachęcanie lekarzy do informowania o następstwach spożywania alkoholu.

Miejsca, w których można uzyskać informację na temat wpływu alkoholu na zdrowie kobiety w ciąży i jej dziecka oraz FAS

- Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
ul. Szańcowa 25,
01-458 Warszawa,
tel. (0-22) 532-03-20,
www.parpa.pl

- Instytut Matki i Dziecka,
ul. Kasprzaka 17A,
01-211 Warszawa,
tel. (0-22) 327-73-35,
www.imid.med.pl

- Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”,
al. Dzieci Polskich 20,
04-730 Warszawa,
tel. (0-22) 815-11-45,
www.czd.pl

- Stowarzyszenie Zastępczego Rodzicielstwa Oddział Śląski,
ul. Hołdunowska 70A,
43-143 Lędziny,
tel. (0-32) 216-79-17,
www.fas.edu.pl

- Poradnia Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży z FAS/FAE,
ul. Piskorskiej 11,
87-100 Toruń,
tel. (0-56) 648-23-63,
www.free.ngo.pl/fundacja.dajszanse

- Pracownia Psychologiczna ITEM - Umiejętności Społeczne,
ul. Sienkiewicza 27,
34-300 Żywiec,
tel. (0-33) 861-38-44,
www.item-psychologia.pl